آشنایی با آب‌نبات‌های طبیعی، غنی‌شده و فاقد مواد نگهدارنده
شنبه، ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
آب‌نبات‌ها در زمره محبوب‌ترین فرآورده‌های قندی قرار دارند که در بسیاری از فرهنگ‌ها به‌عنوان میان‌وعده لذت بخش و یا تسکین‌دهنده گلو مصرف می‌شوند (برای اطلاعات بیشتر به مقاله آب نبات، آب نبات غنی شده، آب نبات طبیعی مراجعه کنید.). در سال‌های اخیر، گرایش عمومی به سوی محصولات طبیعی، سالم‌تر و فاقد مواد افزودنی شیمیایی افزایش یافته است. در این میان، آب‌نبات‌های طبیعی غنی‌شده، که بدون استفاده از مواد نگهدارنده مصنوعی تهیه می‌شوند، به‌عنوان دسته‌ای نوین و رو‌به‌رشد در صنعت غذایی و به‌ویژه در مکمل‌های سلامت‌محور مورد توجه قرار گرفته‌اند. این مقاله به بررسی ترکیبات رایج در این نوع آب‌نبات‌ها، مزایای بالقوه آن‌ها برای سلامت، روندهای تولید و چالش‌های موجود در توسعه و نگهداری چنین محصولات طبیعی می‌پردازد.
آب نبات های طبیعی غنی شده
آب‌نبات‌های طبیعی غنی‌شده، فرآورده‌هایی هستند که معمولاً از مواد پایه‌ای همچون عصاره‌های گیاهی، شهد طبیعی (مانند عسل)، اسانس‌های میوه، پکتین یا ژلاتین طبیعی تهیه می‌شوند و در آن‌ها از مواد شیمیایی مانند رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌های شیمیایی، نگهدارنده‌ها و شیرین‌کننده‌های مصنوعی پرهیز شده است.
واژه "غنی‌شده" در این محصولات اشاره به افزودن ترکیبات مفیدی مانند ویتامین‌ها (C، D، B12)، مواد معدنی (زینک، کلسیم)، عصاره‌های گیاهی (آویشن، اکیناسه، زنجبیل)، پروبیوتیک‌ها یا آنتی‌اکسیدان‌ها دارد که به آن‌ها کارکردی فراتر از خوراکی ساده می‌بخشد.
ترکیبات کلیدی در آب‌نبات‌های طبیعی غنی‌شده
شیرین‌کننده‌های طبیعی
عسل طبیعی: خواص ضد میکروبی، ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد. جایگزین خوبی برای شکر سفید است (برای اطلاعات بیشتر به مقاله عسل در تسکین گلودرد: بررسی مکانیسم‌های علمی مراجعه کنید).
شیره انگور، خرما یا افرا: منابعی از آهن، پتاسیم و مواد آلی.
عصاره‌های گیاهی دارویی
آویشن شیرازی (Zataria multiflora): با خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدسرفه.
زنجبیل (Zingiber officinale): دارای اثرات ضدتهوع، ضدالتهاب و محرک گوارش.
اکیناسه: افزایش ایمنی بدن و کاهش طول مدت سرماخوردگی.
بابونه و پونه کوهی: آرام‌بخش، ضد التهاب و مفید در رفع گلو درد.
ویتامین‌ها و مینرال‌ها
ویتامین C: تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب.
روی (Zinc): ترمیم بافت، بهبود عملکرد ایمنی، کاهش طول مدت سرماخوردگی.
فیبرهای طبیعی و پکتین
استفاده از پکتین به‌جای ژلاتین حیوانی، برای جذب بهتر و تولید ساختار ژله‌ای سالم‌تر مناسب است.
مزایای درمانی آب نبات های غنی شده
افزایش ایمنی بدن
بسیاری از این آب‌نبات‌ها با ترکیبات تقویت‌کننده ایمنی (عسل، روی، ویتامین C، آویشن) طراحی می‌شوند تا به بهبود سرماخوردگی و گلودرد کمک کنند.
کاهش عوارض مواد افزودنی شیمیایی
حذف نگهدارنده‌های شیمیایی همچون بنزوات سدیم یا سوربات پتاسیم، باعث می‌شود حساسیت‌های پوستی، گوارشی یا تنفسی ناشی از این ترکیبات در مصرف‌کنندگان کاهش یابد.
پذیرش بهتر توسط کودکان و سالمندان
طعم طبیعی، بدون تلخی دارویی و با ظاهر جذاب، موجب می‌شود کودکان و افراد مسن تمایل بیشتری به مصرف نشان دهند.
تقویت گوارش و تنفس
برخی ترکیبات مانند زنجبیل و آویشن همزمان به بهبود هضم و کاهش التهاب مجاری تنفسی کمک می‌کنند.
نمونه‌هایی از برندها و محصولات پیشرو در صنعت آب نبات های درمانی
Lolli Galaxy®
آب‌نبات گیاهی حاوی عسل، آویشن شیرازی و ویتامین C با تأییدیه سازمان غذا و دارو.
Ricola®
برند سوییسی که از ترکیبات ۱۳ گیاه آلپی استفاده می‌کند.
Zarbee’s® Naturals
برند آمریکایی با محصولات مخصوص کودکان، حاوی عسل و گیاهان دارویی.
آب نبات لالی گلکسی (Lolli Galaxy®) تنها محصول نوآورانه، طبیعی و درمانی برای بهبود گلودرد و سرفه در ایران است که از عسل طبیعی، آویشن شیرازی (Zataria multiflora L.)و ویتامین ث (Vitamin C) تهیه شده است (برای اطلاعات بیشتر به مقاله درمان سرفه در کودکان: موثرترین روش درمان سرفه در کودکان چیست؟ مراجعه کنید). آب نبات لالی گلکسی® با طعم‌های متنوع و خوشمزه، پذیرش مصرف را در کودکانی که در برابر دارو مقاومت نشان می‌دهند، افزایش داده است. این محصول بدون استفاده از مواد شیمیایی مضر یا نگهدارنده‌های مصنوعی تولید شده و از طعم‌دهنده‌های مجاز خوراکی و رنگ‌های طبیعی بهره می‌برد. فرمولاسیون تخت و یکنواخت آن، باعث آزادسازی بهتر مواد مؤثره در حین مصرف می‌شود و اثر چندجانبه‌ای شامل تسکین سرفه و گلودرد، فعالیت ضدویروسی و ضدباکتریایی و تقویت سیستم ایمنی را ارائه می‌دهد، که آن را به انتخابی ایده‌آل برای حفظ سلامت دستگاه تنفسی تبدیل کرده است.
نتیجه‌گیری
آب‌نبات‌های طبیعی غنی‌شده و بدون مواد نگهدارنده، پاسخی به نیازهای نوین مصرف‌کنندگان برای محصولات سالم، مؤثر و دوستدار بدن هستند. با وجود چالش‌هایی در زمینه پایداری و هزینه، این دسته از محصولات جایگاه مهمی در ترکیب صنایع غذایی، دارویی و مکمل‌های طبیعی یافته‌اند. توسعه فرمولاسیون‌های پایدار، نوآوری در بسته‌بندی، و پژوهش‌های بالینی بیشتر می‌توانند به تثبیت این روند و بهبود کیفیت این محصولات کمک کنند.
منابع
https://www.coldcandy.co.uk/pages/ingredients
https://www.megawecare.com/products/cough-and-cold/eugica-candy
https://www.goodhousekeeping.com/health/diet-nutrition/g39094391/healthy-candy/
https://araspharmaceutical.com/blog/
نویسنده
دکتر نریمان لشگری
محقق و داروساز