درمان خانگی سرفه و گلودرد در کودکان و بزرگسالان

سرفه یکی از شایع‌ترین علائم تنفسی در کودکان و بزرگسالان است که به‌عنوان یک مکانیسم دفاعی طبیعی بدن برای پاک‌سازی مجاری تنفسی از ترشحات، عوامل عفونی و محرک‌ها عمل می‌کند. علل سرفه بسیار متنوع‌اند و شامل عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفس فوقانی (مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا)، آلرژی‌ها، آسم، ریفلاکس معده، آلودگی هوا، مصرف دخانیات و داروهایی مانند مهارکننده‌های ACE می‌باشند. در کودکان، سرفه معمولاً ناشی از ویروس‌های فصلی است، در حالی که در بزرگسالان می‌تواند مزمن‌تر و پیچیده‌تر باشد. شناخت علت سرفه نخستین گام در انتخاب درمان مناسب است.

درمان‌های خانگی سرفه و گلودرد

درمان‌های خانگی معمولاً به‌عنوان خط اول درمان در موارد خفیف به کار می‌روند و هدف آن‌ها کاهش تحریک گلو، مرطوب کردن مجاری تنفسی و تسکین علائم است. از جمله این روش‌ها می‌توان به بخور دادن، نوشیدن مایعات گرم مانند دمنوش زنجبیل و عسل، سوپ مرغ و استراحت کافی اشاره کرد.
با وجود محبوبیت این روش‌ها، باید توجه داشت که بیشتر درمان‌های خانگی فاقد شواهد علمی (evidence-based) قوی در مطالعات بالینی هستند و بیشتر بر اساس تجربه سنتی و مشاهدات فردی توصیه می‌شوند. در نتیجه، استفاده از آن‌ها تنها در موارد خفیف و به عنوان مکمل درمان‌های استاندارد توصیه می‌شود.

درمان‌های دارویی

درمان دارویی سرفه بر اساس نوع آن (خشک یا خلط‌دار) انتخاب می‌شود:

• ضدسرفه‌ها (Antitussives) مانند دکسترومتورفان، با مهار مرکز سرفه در مغز، دفعات سرفه را کاهش می‌دهند. مصرف طولانی‌مدت آن‌ها توصیه نمی‌شود.

• خارج‌کننده‌های خلط (Expectorants) مانند گایافنزین، به رقیق شدن ترشحات و تسهیل خروج خلط کمک می‌کنند.

• برونکودیلاتورها (Bronchodilators) برای مواردی که سرفه ناشی از اسپاسم یا آسم باشد استفاده می‌شوند.

• آنتی‌بیوتیک‌ها فقط در عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شوند.
  اگرچه این داروها در کنترل علائم مؤثرند، اما ممکن است با عوارضی مانند خواب‌آلودگی، تهوع، یبوست، یا وابستگی دارویی همراه باشند. به همین دلیل، استفاده بی‌رویه از داروهای ضدسرفه بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود.

درمان‌های مکملی: ویتامین C، زینک و عسل

درمان‌های مکمل به دلیل نقش تقویتی بر سیستم ایمنی، در کنترل سرفه و گلودرد بسیار مورد توجه هستند.

• ویتامین C (آسکوربیک اسید) با خاصیت آنتی‌اکسیدانی قوی خود باعث کاهش التهاب مجاری تنفسی و تسریع روند بهبود می‌شود.

• زینک (روی) با تقویت پاسخ ایمنی سلولی و کاهش چسبندگی ویروس‌ها به سلول‌های اپی‌تلیال دستگاه تنفس، در کاهش مدت و شدت علائم سرماخوردگی مؤثر است.

• عسل طبیعی یکی از مؤثرترین ترکیبات طبیعی در تسکین گلودرد است و مطالعات نشان داده‌اند که مصرف آن به ویژه در کودکان بالای یک سال، می‌تواند شدت و دفعات سرفه شبانه را کاهش دهد.
  ترکیب ویتامین C، زینک و عسل در مکمل‌ها یا فرآورده‌های خوراکی می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبود کمک کند.

درمان‌های گیاهی سرفه با مکانیسم اثر

در سال‌های اخیر، درمان‌های گیاهی جایگاه ویژه‌ای در درمان سرفه یافته‌اند. برخی از گیاهان دارویی دارای ترکیبات ضدالتهابی، آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی هستند که به تسکین گلو و کاهش تحریک مجاری تنفسی کمک می‌کنند:

• برگ پیچک (Hedera helix): دارای ساپونین‌هایی است که خلط را رقیق کرده و خروج آن را تسهیل می‌کند.

• آویشن شیرازی (Zataria multiflora): حاوی تیمول و کارواکرول با اثرات ضدباکتری، ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان است.

• گل ختمی (Althaea officinalis): با داشتن موسیلاژ فراوان، موجب پوشش و حفاظت از بافت ملتهب گلو می‌شود.

• سرخارگل (Echinacea purpurea): باعث تحریک سیستم ایمنی و کاهش مدت سرماخوردگی می‌شود.
  استفاده از این ترکیبات گیاهی در فرآورده‌های دارویی و خوراکی می‌تواند موجب تسکین طبیعی و بدون عارضه سرفه شود.

آب‌نبات درمانی لالی گلکسی (Lolli Galaxy)

لالی گلکسی (Lolli Galaxy) محصولی نوآورانه از شرکت آرام پیشداد ارس آزما است که به‌عنوان اولین آب‌نبات درمانی چوبی حاوی آویشن شیرازی، عسل طبیعی و ویتامین C در ایران شناخته می‌شود. این فرآورده به‌طور ویژه برای کمک به تسکین سرفه و گلودرد در کودکان و بزرگسالان طراحی شده است.
ویژگی منحصربه‌فرد لالی گلکسی، چوبی بودن پایه آن است که علاوه بر جذابیت بیشتر برای کودکان، خطر بلع ناگهانی یا گیر کردن در گلو را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
ترکیبات طبیعی موجود در لالی گلکسی به‌صورت هم‌افزا عمل کرده و ضمن نرم کردن گلو، به بهبود تنفس، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند.

مزایای آب‌نبات لالی گلکسی

• فاقد قند مصنوعی، گلوتن و لاکتوز

• حاوی ترکیبات گیاهی مؤثر مانند آویشن شیرازی

• دارای ویتامین C و عسل طبیعی برای تقویت سیستم ایمنی

• مناسب برای تمام سنین، به‌ویژه کودکان

• دارای تأییدیه سازمان غذا و دارو ایران

• دارای فرمولاسیون ایمن، خوش‌طعم و بدون عارضه جانبی
  لالی گلکسی نمونه‌ای از نسل جدید فرآورده‌های فراسودمند (Fortified Supplement) است که علاوه بر طعم مطلوب، اثر درمانی و پیشگیرانه نیز دارد.

جمع‌بندی

سرفه یکی از علائم شایع اما قابل درمان است که می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. در حالی که درمان‌های دارویی در برخی موارد ضروری‌اند، درمان‌های خانگی و گیاهی نقش مهمی در تسکین علائم و پیشگیری از مصرف بی‌رویه دارو دارند.
استفاده از فرآورده‌های نوین گیاهی مانند لالی گلکسی (Lolli Galaxy) می‌تواند با ترکیب علم و طبیعت، راه‌حلی مؤثر و ایمن برای کاهش سرفه و گلودرد فراهم کند.

سرفه چیست؟

سرفه واکنش دفاعی طبیعی بدن برای پاک‌سازی مجاری تنفسی از ذرات خارجی و ترشحات است.

انواع سرفه

• سرفه خشک (Non-productive): بدون خلط و معمولاً ناشی از تحریک یا التهاب گلو.

• سرفه خلط‌دار (Productive): همراه با ترشحات ریوی در اثر عفونت یا التهاب.

• سرفه مزمن: بیش از ۸ هفته طول می‌کشد و ممکن است ناشی از آسم، آلرژی یا ریفلاکس باشد.

علل سرفه

عفونت‌های ویروسی، آلرژی، آلودگی هوا، رفلاکس معده، آسم، عفونت باکتریایی، داروها (مثل ACE inhibitors)، و مصرف سیگار می‌توانند از علل سرفه باشند.

عوارض عدم درمان سرفه

در صورت عدم درمان مناسب، سرفه می‌تواند منجر به بی‌خوابی، تحریک مجاری تنفسی، درد عضلات قفسه سینه، خون‌ریزی از مویرگ‌های گلو و حتی افت کیفیت زندگی شود.

درمان سرفه و گلودرد نیازمند رویکردی چندبعدی است که شامل اصلاح سبک زندگی، مصرف مایعات، درمان‌های گیاهی و در صورت نیاز داروهای مناسب است.
در این میان، محصولات نوآورانه‌ای مانند لالی گلکسی (Lolli Galaxy) با ترکیب ترکیبات گیاهی مؤثر و طراحی ایمن و جذاب، گامی نو در بهبود سرفه و تقویت سلامت تنفسی به شمار می‌آیند.

منابع

https://www.rch.org.au/kidsinfo/fact_sheets/cough/

https://www.mayoclinic.org/symptom-checker/cough-in-children-child/related-factors/itt-20009075

https://www.parkwayeast.com.sg/health-plus/article/soothe-child-cough.

https://www.webmd.com/cold-and-flu/ss/slideshow-natural-cough-remedies

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/897573/

نویسنده

دکتر نریمان لشگری

محقق و داروساز